Op de helft, en het begin van de lente...

‘Als je toch gekomen bent, kun je je hier beter thuis voelen’- Lulu Wang

1 mei. Ik ben over de helft van mijn tijd hier in Karlstad. De lente is gisteren ingeluid, en de dag van de arbeid betekent een officieel vrije dag. Kortom, tijd voor een nieuwe update nu het erop lijkt dat ik eindelijk mijn schrijfmodus terug heb gevonden. (de afgelopen tijd was die nogal verdwenen, vandaar de vertraging in dit verslag).
De tijd waarin ‘alles gewoon wordt maar anders blijft’ is achter de rug. En de periode daarna is wederom enorm leerzaam geweest, wellicht nog meer dan de periode daarvoor. Niet alleen leerzaam wat betreft mijn stage, ook leerzaam wat betreft mijzelf en hoe om te gaan met een situatie als die waarin ik nu zit. Een week ziek in bed liggen met niet echt iemand om je heen en veel te veel tijd tot nadenken maakt dit niet perse makkelijker…maar…op dit moment is de lucht blauw, de zon schijnt, het gras wordt steeds groener (geweldig om elke dag het verschil met de dag daarvoor te zien, eerder was het gras namelijk bruin gelig), de eerste lentebloemen komen tevoorschijn, alleen de bomen moeten nog even ontploffen en dan is het helemaal perfect. Een nieuw seizoen breekt aan. Niet alleen buiten, maar ook in en voor mijzelf. Een paar weken geleden viel er buiten nog altijd af en toe sneeuw en bleef het wat koud, waardoor ik het idee kreeg dat de winter nooit op zou houden, maar nu dat die officieel is afgelopen voelt meteen alles zonniger en ik kan niet wachten om te gaan ontdekken wat de komende tijd nog zal gaan brengen. Ik heb zo het gevoel dat die over het algemeen zonnig zal gaan zijn, in alle opzichten:)

Er is enorm veel gebeurd in de afgelopen twee maanden! Wederom heb ik een schaatspoging gedaan (die gelukkig wel goed ging deze keer) met Caroline en Rebecca (twee van mijn collega’s). Mijn vorige orkestproject was gelukkig snel ten einde, en op dit moment speel ik met een orkest mee van de muziekschool met wat jongere mensen (meeste eind middelbare school), ’t is super leuk! En bovendien goed voor mijn Zweeds. Verder waren er een cheesecake wedstrijd (heel vervelend om daarvoor te jureren), bioscoopuitjes, fika’s, mooie wandelingen (alleen, of met vriendinnen en collega’s), het zingen van Zweedse lenteliederen tijdens de valborg viering van m’n werk met het projectkoor van m’n werk en ijshockeywedstrijden.

Het ijshockey verdient wat meer aandacht, want wat een fantastische sport is dat! Snel, nooit saai, enorm goede sfeer bij de wedstrijden, de beste supporters ever! en een super interessant spelletje. (sowieso respect dat die lui op hun schaatsen rondvliegen alsof het de normaalste zaak van de wereld is, ik kan amper op die dingen staan..) De eerste wedstrijd bezocht met collega’s, en die wonnen ze! De tweede wedstrijd waar ik met Roeland heen was, die mijn mening over de sport zeker deelt :D, verloren ze helaas…ik had niet gedacht dat ik binnen een wedstrijd fan kon zijn van zoiets, maar dat was toch wel zo, en baalde dan ook flink…maar eerlijk is eerlijk, Lulea was veel beter. Uiteindelijk heeft Färjestad de finale dan ook niet gehaald:( Maargoed, hadden ze maar meer hun best moeten doen :P desondanks, jammer, want ik was graag nog naar een finale wedstrijd toegegaan…

Verder is Roeland hier een lang weekend geweest!!:) super fijn hem weer te zien! Maar ook enorm raar om iemand vanuit Nederland hier te hebben…het is zo gek en verwarrend om die soort van twee werelden die er toch lijken te zijn met elkaar te combineren…plus, hij moest natuurlijk ook weer weg…wat ook in m’n achterhoofd bleef zitten…Bovendien begon ik gedurende dat weekend ziek te worden…maar we hebben enorm leuke dingen gedaan en zoveel mogelijk genoten, de hockey wedstrijd, een rondje Karlstad, wandeling in een super mooi natuurgebied langs lake Vänern hier in de buurt, was echt fantastisch om daar in de zon op een rots langs het water te zitten, de boel de boel te laten, en gewoon te genieten van het moment:) Maar een van de hoogtepunten was toch wel het bezoek aan Grete (mijn stagebegeleidster) en haar familie in hun ‘cottage’ op een berg vlak bij Sunne (een plaatsje een uur ten noorden van hier). Ze hebben een super leuk huis daar! Midden in de natuur, met een super mooi uitzicht en fijne rust. Hebben een enorm lange boswandeling gemaakt, niet altijd even makkelijk wegens de gladheid, maar echt prachtig! In de avond heerlijk gegeten, gezellig gedronken, gekletst en buiten in de kou naar de duuuiiizenden sterren gekeken. Toen de kinderen eenmaal gingen slapen hebben Roel en ik omdat het Pasen was, op de voor ons bekende Nederlandse manier chocolade paaseieren verstopt, wat de volgende ochtend een fantastische situatie opleverde. Mocht ik als kind (denk ik..) een chocolade ei vinden in de vroege ochtend nog voor het ontbijt, was ik naar mijn ouders toegerend en had ik gezegd, kijk kijk!! Een ei! Om vervolgens alle andere te gaan zoeken. Maar Grete’s dochter dacht daar net iets anders over…Die ochtend, Roel en ik waren al wakker, maar nog wat na-luierend in bed, klopte Grete aan met naast haar haar dochter, die volledig onder de chocola met een grote grijns op haar gezicht voor ons stond. ‘Look what Agnes just found’ :P Het was hilarisch. Helaas bleek dat Grete’s zoon Arvid geen chocola lust, maar ze hadden beide enorm veel plezier in het zoeken van de eieren, dus het was zeker niet erg. In gebrekkig Zweeds hebben we ze af en toe wat geholpen, en elke vondst was weer een enorm feest wat gepaard ging met gejuich door het huis.

De week nadat Roeland naar huis was gegaan heb ik ziek in bed doorgebracht…En ziek zijn is al niet leuk…maar helemaal alleen ziek zijn zonder familie of vrienden om je heen die dan extra lief voor je zijn, is echt nóg minder leuk…Gelukkig was het na een week ongeveer over. De eenzaamheid toen heeft me niet echt goed gedaan, en dus had ik daarna des te meer reden om mijn avonden en weekenden gewoon vol te plannen met allemaal leuke dingen en mensen (een beetje zoals mijn leven thuis ook is eigenlijk:P) En dat is bijzonder goed gelukt! En goed voor me geweest:) Ik heb nog meer wandelingen gemaakt met collega’s, ben een paar dagen bij mijn begeleidster thuis op bezoek geweest, wat heel erg leuk is, en bovendien enorm goed voor mijn Zweeds omdat de kids geen engels praten maar het toch wel leuk is wat pogingen te doen tot communiceren..gaat best aardig! Tenzij ze in hun kinderzweeds tegen me beginnen te ratelen :P dan ben ik toch gauw de weg kwijt. Verder waren er orkest repetities, fika’s, afterworks, diners en hardloopmomenten met collega’s en vriendinnen hier. Verder is er natuurlijk het boogschieten, wat echt suuuuper leuk is, en ik raad het echt iedereen aan een keer te proberen! Ben enorm blij dat ik daar mee ben begonnen. Ik ben nog niet echt super goed, het is heel erg afhankelijk van de dag en de boog (sommige liggen me niet zo goed), maar het gaat wel steeds beter. Vanaf morgen gaan we buiten schieten, wat ook wel weer interessant wordt omdat er dan een extra storende factor gaat zijn…Inderdaad, de wind. Ben benieuwd…Zit er in ieder geval aan te denken door te gaan als ik terug ben in Nederland…je weet maar nooit of het een keer van pas komt;) Het combineert concentratie, met precisie, en het is elke keer weer een uitdaging zo goed mogelijk te schieten. Als je tijdens het richten ook maar even denkt aan de boodschappen die je straks nog moet doen is je schot hoe dan ook gedoemd te mislukken…het is grappig dat je echt meteen met het richten al kunt voelen of je goed gaat schieten of niet, soms voel je bij de eerste stap van het richten al, dit wordt niks, en dat is vrijwel altijd waar, net als dat het andersom ook vrijwel altijd klopt.
Ook, om maar even in de sporthoek te blijven, ben ik begonnen met hardlopen. 16 mei is er hier de Var (met eigenlijk een rondje op de a) ruset, een hardloopwedstrijd van 5 km, voor enkel vrouwen. En, ja, het is vrij ongelofelijk, maar ik ga mee rennen in een team van een vriendin van mij. (ik zal foto’s maken als bewijs:P) En gezien de laatste keer dat ik echt echt gesport heb weet ik hoeveel jaar geleden is geweest, is het toch wel nodig daar wat voor te trainen. Dus ik probeer nu om de dag te hardlopen (lukt niet altijd, maar zit gemiddeld op 3x in de week). Ik heb me er maar bij neergelegd dat ieder andere loper me inhaalt…je moet tenslotte ergens beginnen.

Zweden heeft een aantal feestdagen die ik enorm kan waarderen. Gister was er daar een van. Valborg. Het feest waarmee de lente wordt ingeluid (kunnen we dat in Nederland niet ook gewoon gaan doen?), en die gepaard gaat met grote vuren om de boze heksen te verjagen. Ook worden er lenteliederen gezongen en door de jongeren wordt er vooral erg veel gedronken. Samen met Rebecca, haar vriend Johan, en Lisa (een Zweeds meisje die ik bij het Kreefteten eerder heb ontmoet, waarmee ik nu erg goed bevriend ben) ben ik naar het Mariebergsskogen (park) geweest, om het koor te horen, te genieten van de enorme hoeveelheid mensen daar (toch een goedmaker voor het missen van koninginnedag;)) en de korte voorstelling met muziek en vuurgezwaai voor het grote vuur aan werd gestoken. Leuk en mooi om mee te maken. Na even van het vuur te hebben genoten vonden Lisa en ik de avond nog te vroeg om al naar huis te gaan, bovendien was het om 10 uur nog een soort van schemerig licht, en zijn we het centrum in gegaan om bij Koriander, een bar hier, wat wijn te drinken. Een interessante avond met een meisje zo dronken dat ze al stuiterend eerst over de krukjes heen ongeveer op Lisa viel, waarbij ze een glas brak en amper overeind kon komen, om vervolgens 10 minuten een poging te wagen tot het aantrekken van haar vestje waarbij ze na een tijd de conclusie trok dat het niet ging lukken en d’r vestje wel kapot moest zijn (in werkelijkheid had ze hem op zijn kop). Met behulp van haar (net iets minder dronken) vriendinnetje is het uiteindelijk toch gelukt hem aan te trekken, en ze bedankte haar alsof ze zojuist haar leven had gered. Even later werden Lisa en ik een soort van omringd door vier (tevens vrij dronken) Zweden, waar we de rest van de avond mee door hebben gebracht. Om een kleine indruk van het niveau te geven: mijn buurman had een oom in België, maar begreep geloof ik niet dat België en Nederland twee verschillende landen zijn (ze spreken er toch allebei Dutch?), en vond dat ik niet The Netherlands mocht zeggen, omdat dat te verwarrend was. Ik kwam tenslotte uit Holland, daar had The Netherlands verder vrij weinig mee te maken…Verder, is het ‘okay to drink like your drunk, as long as you stay sober’ en hebben we het aanbod tot een afterparty (de bar ging al om 1 uur dicht) toch maar afgeslagen…Het was een fantastische avond vol met verrassingen. En fijn dat er ook gewoon Zweden zijn die niet de hele avond alleen maar in hun hoekje met hun eigen vrienden staan, maar ook gewoon lekker random ergens bij gaan zitten. Wellicht een gevolg van de lente?

Het verschil tussen winter en lente is namelijk zo onwijs goed te merken buiten. Waar ik in de winter soms het idee had dat ik de enige was in de stad als ik buiten liep, vraag ik me nu soms echt af waar al die mensen vandaan komen.. Volgens Lisa uit hun warme winterholletjes thuis, om daar na de lente en zomer gewoon maar weer naar terug te keren, en zich pas weer buiten te begeven als de dagen langer en warmer worden. Ik kan je vertellen, de lente bevalt me wat dat betreft al 1000 keer meer dan de winter. Er komen steeds meer terrasjes buiten en ik krijg eindelijk het gevoel dat deze stad ook wel een bruisende kant heeft. Heerlijk!

En dan is er nog mijn stage! Behalve dat we daar een super leuke stappen wedstrijd hebben gedaan, met stappentellers die bijhouden hoeveel je loopt (ik had na de maand net wat meer dan 350.000 stappen, als ik nou niet de eerste week ziek was geweest waren het er flink wat meer geweest..maargoed, desondanks een prima score), ben ik natuurlijk ook nog met mijn onderzoek bezig. Waar ik de vorige maand nogal het idee had dat het wat stilstond, ik was met name bezig met lezen, lezen, mensen spreken, nadenken over bepaalde dingen en er kwam dus wat weinig op papier, is het nu weer goed begonnen met lopen. Althans, ik heb eindelijk weer wat geschreven materiaal erbij. Nou is dat lezen enzo natuurlijk ook onderdeel van het proces, maar ik zie toch liever wat resultaat. Ik bedacht me dat er waarschijnlijk wat mensen zijn die uberhaupt niet weten waar ik mee bezig ben, dus mocht je het interessant vinden, hier een beschrijving van wat ik ongeveer aan het doen ben, ik zal een poging doen het bij grote lijnen houden :P komtie:

Er was eens…een waterkracht centrale, gelegen in het noorden van Värmland genaamd: Höljes. Höljes is de laatste centrale in de Rivier Klarälven, voordat die de grens naar Noorwegen overgaat. Waar dit gedeelte van de rivier vroeger echt rivier was, is er nu bovenstrooms van de dam een groot meer, en benedenstrooms van de dam is…een rivier. Vraag is, mag je een rivier, rivier noemen als er geen water doorheen stroomt? Inderdaad, direct na de dam is er een zogenoemde ‘dry stretch’, 6 kilometer aan oorspronkelijke rivier, waar nu geen vis meer in kan leven doordat de dam al het water tegenhoudt en het water via grote ‘tubes’ onder de grond door naar een plek verder benedenstrooms van de rivier laat lopen, om energie op te wekken. De enige momenten waarop er water in het droge gedeelte van de rivier terecht komt is als er teveel water in het meer zit wat ze kwijt moeten. Dan worden er luiken opengezet en is de rivier voor even weer echt rivier.
Vanwege de Dam en de grote verandering die die teweeg heeft gebracht in dit stuk rivier, is het aangewezen als een Sterk veranderd water, ofwel Heavily Modified Water Body (HMWB). Normale wateren moeten volgens de Kaderrichtlijn water een Goede Ecologische Status bereiken, maar deze sterk veranderde wateren mogen daar net wat van af wijken en moeten een Goed Ecologisch Potentieel (GEP) bereiken. Wat simpel gezegd bijvoorbeeld betekent dat de kwaliteit goed moet zijn en het beleefbaar is voor bijv. aquatische organismen. (Moet er natuurlijk wel water in de rivier zitten!:P)

Wat ik nu aan het doen ben is onderzoeken welke maatregelen er genomen kunnen worden om dit GEP te bereiken. Hoeveel water zou er per seconde, in verschillende periodes in het jaar, in de rivier gelaten moeten worden zodat de rivier weer kan dienen als habitat voor zalmen (wellicht in een specifiek levensstadium)? En wat gaat dat dan ongeveer kosten wat betreft verlies in water om energie mee op te wekken? zou het mogelijk zijn een visladder aan te leggen, of de vissen te vangen en te transporteren naar het gedeelte van de rivier in Noorwegen? Kunnen er bepaalde delen hersteld worden zodat ze weer geschikt zijn voor bepaalde planten of dieren om te leven? Zulk soort vragen. Het is enorm leuk en interessant, en tegelijkertijd een grote uitdaging. De mensen van het waterkrachtcentrale bedrijf zitten natuurlijk niet echt op dit onderzoek te wachten (want pas op, wie weet moeten ze iets gaan veranderen en gaat het hun geld kosten) en hebben nogal een eenzijdige blik op het geheel: wij willen zoveel mogelijk geld verdienen, en ach, dat stuk rivier…de andere zoveelhonderd kilometer is toch prima gevuld met water? Kun je daar niet wat extra onderzoek naar doen in plaats van de ‘dry stretch’? Het is goed om te leren hoe om te gaan met soms nogal tegenstrijdige belangen en vast te houden aan de gedachte, wie weet kan ik iets veranderen aan deze situatie, en als ik het niet ben, heb ik wellicht wel het begin geleverd voor anderen die zich hier mee bezig kunnen gaan houden. En begrijp me niet verkeerd, ik ben echt niet tegen waterkrachtcentrales om energie op te wekken, want het is een schone manier van energieopwekking. Echter, ik vind wel dat het op een ‘groene’ manier moet gebeuren, dus rekening houdend met de rivier, de ecologie, de organismen die er leven enz. En wij hebben dit water al zo lang ter beschikking, en kunnen het gratis gebruiken, dus het is pay back time, het wordt tijd ook goede dingen te doen voor het milieu ipv alleen maar te denken in dollar tekens. Kost wellicht een eenmalige grote investering, of kleinere over langere tijd, maar als je je energie als echt groene energie kunt verkopen, kun je er ook weer meer aan verdienen. Helaas is niet iedereen het er mee eens dat er ook waarde zit in een goed functionerend, gezond ecosysteem.

Een paar weken geleden ben ik samen met mijn begeleidster naar Höljes geweest.(De weg daarheen, het is zo’n 2.5 uur rijden, was heel bijzonder! Op de heenweg zorgde het landschap met al het bos en af en toe wat huizen voor een gevoel van enorme eenzaamheid…Hoe kunnen mensen zo leven? Terwijl de terugweg juist meer een gevoel van vrijheid en rust gaf…bizar dat je hetzelfde landschap zo verschillend kunt ervaren). Er was bij Höljes in de buurt een conferentie die met name ging over dam veiligheid, waarbij er ook een bezoek gebracht werd aan de dam. Het hotel waar we sliepen lag bovenaan een skipiste, super toffe plek, helaas door de mist geen perfect zicht. De ochtend tijdens het ontbijt, met aan onze tafel een man en de enige 3 vrouwen binnen het gezelschap (wat verder bestond uit nog 15 mannen…), heb ik me nogal verwonderd afgevraagd waarom ik de vrouwen best prima verstond als het aankwam op Zweeds, maar met de man toch wat meer moeite had…Nadat ik dit na het ontbijt voorlegde aan m’n begeleidster bleek de man een Noor te zijn…(hehe, gelukkig lag het dus niet helemaal aan mij:P) Vervolgens waren er een paar presentaties over Höljes, die ik, wonderlijk genoeg (ik was best een beetje trots), eigenlijk zo goed als helemaal kon volgen :D Hierna door naar Höljes waterkrachtcentrale, rondleiding gehad, en alles bekeken. Mijn collega omschreef het een keer op het werk als, het is een soort Mountain of Doom, en ik kan hem alleen maar gelijk geven…(hoewel de omgeving echt schitterend is!) Tot zover dus wat ik ongeveer doe:) Leek ik gefrustreerd? Hmmm, ben ik soms ook wel een beetje:P

Goed, dat was de update voor deze keer. En de eerste zin? Die komt uit een boek wat ik nu aan het lezen ben. Heldere maan. (Jawel, ze hebben hier ook Nederlandse boeken in de Bieb, waar lidmaatschap overigens gratis is). Die zin kwam als een soort eyeopener. Want het is zo, ik ben hier, en ik blijf hier nog wel even, dus dan kan ik me er ook maar gewoon beter thuis voelen. En natuurlijk is dat niet zo thuis al in mijn echte thuis, maar thuis in de situatie zoals die hier is, en er zoveel mogelijk uit te halen, ondanks dat het soms lastig is en de omstandigheden compleet anders zijn. En ik kan nu met zekerheid zeggen, dat ik me elke dag een beetje meer thuis voel hier